شرح فتوحات قوم آریا و حکومت 500 ساله آنها پر از دلاوری‌ها و کوشش‌های این مردم است. کلمه پهلوان و پهلوانی ریشه پارتی دارد  که هر فرد زورمند را منتسب به پارت یا پرتو و پهلو دانسته اند. اینان مردمی جنگجو و شکارچی بودند. بدین معنی که در ایران باستان، ایرانیان (پرتوآکاران) آن زمان چنان در اسب سواری و تیر اندازی مهارت داشتند که سوار بر اسب در حال حرکت به سوی دشمنان چه از جلو و چه از پشت تیر می انداختند و به هدف می زدند. ایرانیان قدیم به پرورش روح و جسم از همان دوران اهمیت فراوان می دادند و اسب سواری ، چوگان بازی و ورزش های باستانی مورد اعتنای نسل جوان بود. در کتاب اول باب پنجم اشعیا در توصیف آریان ها که با دولت آسور می جنگیدند آمده است تیرهای ایشان ایشان تیز و تمامی کمان های آنها زره شده است. میخ های اسبان آنان مانند سنگ خارا و چرخ‌های ایشان مثل گردباد به شمار خواهد آمد. ایشان مثل شیرماده و مانند شیران ژیان غرش خواهند کرد. یا از قول کتزیاس مورخ یونانی نقل شده است که سکاها (قوم آریایی) زنانشان مانند مردان، دلاور و جنگنده بودند. این قوم از دوران طفولیت تا به هنگام کهولت همیشه با ورزش و تمرینات سخت جنگی وشکار بار آمده است.